5 /5 Hoa Thai Đình Bình Hòa được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ 19, trên gò đất cao, quay về hướng Đông. Bố cục mặt bằng của ngôi đình rất điển hình cho kiểu kiến trúc cổ ở thành phố Hồ Chí Minh thế kỷ 18 - 19.
Kiến trúc đình theo dạng hình chữ Đinh , mặt bằng kiến trúc chia thành hai trục chính song song với nhau, có trục chính và trục phụ. Trục chính (từ ngoài vào) có tiền điện, trung điện và chính điện. Trục phụ nằm bên trái gồm có nhà Túc, nhà kho và nhà bếp. Giữa hai trục có một khoảng trống gọi là sân Thiên tĩnh. Lần lượt từ ngoài vào trong có:
Cổng đình được xây theo kiểu Tam quan, có bia ông Hổ, hai bên là miếu Ngũ hành và miếu Thần nông. Sân đình rộng 17 m x 25 m, và lát gạch tàu.
Ngôi chính điện có ba gian:
Gian tiền điện: hình chữ nhật, kiểu nhà 3 gian 2 chái. Có ba cửa, mỗi cửa có 2 cánh bằng gỗ sơn son. Có 4 hàng cột bằng gỗ quý đen bóng, đường kính khoảng 0,35 m - 0,40 m, cao 6 m. hết sức quý giá Tại đây có đặt Long đình dùng để rước sắc trong dịp lễ Kỳ yên. Long đình bằng gỗ sơn son thếp vàng, được làm giống như một ngôi đình thu nhỏ.
Gian trung điện: dựng theo kiểu tứ tượng, các xà bằng gỗ, vì kèo kẻ chuyền. Phần mái cao có lấp những tấm kính màu lấy ánh sáng. Mái có hai tầng, làm theo kiểu mái chồng diềm, đầu hồi bịt đốc. Ở giữa mái được trang trí "Lưỡng long tranh châu", hai bên là "Cá chép hóa long" bằng gốm tráng men. Có 4 bàn thờ ở trung điện: phía ngoài là bàn nghi án, bên trong có 3 bàn thờ: Hội đồng ngoại (giữa), bên trái (từ trong ra) là bàn thờ Đông Hiến, bên phải là Tây Hiến. Ở đây có hai cặp liễn đối "Giáng Long", có hình lòng máng, sơn son thếp vàng, được chạm hình rồng uốn lượn mềm mại xen những lớp mây. Hai bên trung điện có đặt dàn lỗ bộ.
Gian chính điện được dựng theo kiểu "tứ tượng", các xà gồ bằng gỗ, vì kèo kẻ chuyền kết hợp với tường hồi chịu lực. Mái chỉ có một tầng, thấp hơn mái trung điện, không gian nơi đây bị hạn chế ánh sáng từ ngoài vào, vì là nơi thờ Thần cần tạo sự mờ ảo.
Trước chính điện là bàn thờ Hội đồng nội, có bài vị đặt trên ngai chạm đầu rồng đề "Cung thỉnh Đại càn Quốc gia Nam Hải Thần Chiêu Linh Ứng Tứ Vị Thánh Nương Vương", và phía trước đặt bộ bát bửu. Cuối chánh điện là bàn thờ Thần, có bài vị đề chữ "Thần". Khám thờ thần, bàn thờ Thần đều được sơn son thếp vàng và chạm khắc. Ngoài ra, ở đây còn có khám thờ Hữu ban và Tả ban, cặp hạc gỗ đứng chầu và hai cặp tàn. Hai bên chánh điện đặt trống, mõ, chiêng, võng thờ, bạch mã. Có 3 cặp câu đối treo trên các cột, 5 bức hoành, 1 cặp liễn, 9 bàn thờ vuông bằng gỗ (ba mặt đều được chạm trổ tỉ mỉ, tinh xảo).
Bên trục phụ của đình có nhà Túc, nhà kho và nhà bếp. Đây là một dãy nhà ba gian hai chái nằm song song với trục chính. Trong nhà Túc có ba bàn thờ: Tiền hiền-Hậu hiền, Anh hùng liệt sĩ và Tiền vãn-Hậu vãn.
Đình Bình Hòa
(15/77 Chu Văn An, P.12, Q. Bình Thạnh, Tp.Hồ Chí Minh)
- Hình ảnh ; Võ Thành Danh...
- Thông tin ; sưu tầm